Begrijpelijke taalmaterialen maken
in de zorg

Taalmaterialen, zoals folders, vraagkaarten, woordenlijsten en video's, kunnen helpen om medische taal begrijpelijker te maken. In 2021 voerde de Taalunie een onderzoek uit naar begrijpelijke materialen in de zorgsector. Op basis van dat onderzoek werd onderstaand stappenplan opgesteld.

Het stappenplan, hier aangevuld met concrete tips en links, is in de eerste plaats ontworpen voor ontwikkelaars die nieuwe materialen willen verspreiden. Ook kan het gebruikt worden om inzicht te krijgen in de kwaliteit van bestaande materialen.

Afhankelijk van het materiaal zal het nodig zijn om sommige stappen uit te stellen of te herhalen. Bovendien zullen niet alle stappen voor alle materialen even belangrijk zijn.

Heb je tips of aanvullingen? Geef ze door.

Onderzoek welke materialen al bestaan en bouw daarop voort

Is het initiatief een waardevolle en aantoonbare aanvulling op wat al bestaat? Voorziet het initiatief in een behoefte?

Bestaande materialen worden niet altijd goed gedeeld in het zorgveld. Daardoor worden materialen soms dubbel ontwikkeld. Dat zorgt voor een inefficiënte besteding van middelen en expertise. Het is daarom belangrijk dat ontwikkelaars zich goed op de hoogte stellen van wat al bestaat en daarop voortbouwen.

Werk samen met deskundigen en betrokkenen

Werd voor de ontwikkeling van dit initiatief expertise gedeeld? Wie werkte aan het initiatief mee?

Om medische communicatie begrijpelijker te maken moet expertise gedeeld worden. Bij het creëren van nieuwe materialen kan daarom het best de samenwerking opgezocht worden tussen ontwikkelaars, de medische en taalkundige onderzoekspraktijk, vormgevers en de beoogde doelgroep.

Toets het materiaal vooraf en in de praktijk

Wie nieuwe materialen wil ontwikkelen, moet dat in nauwe samenwerking met de doelgroep doen. Wie de kwaliteit van bestaande materialen wil testen, moet onderzoeken hoe die materialen resoneren in de praktijk.

Werd de doelgroep betrokken bij de ontwikkeling van het initiatief?

Samenwerken met de doelgroep is een waardevolle strategie om ervoor te zorgen dat materialen écht werken zoals ze bedoeld zijn. Komt het materiaal tegemoet aan de behoeftes van de doelgroep en is de informatie op de situatie van de doelgroep afgestemd? Dat zijn vragen die het best beantwoord kunnen worden door de doelgroep zelf.

Werd het materiaal getest op begrijpelijkheid, betrouwbaarheid en gebruiksvriendelijkheid?

Heldere medische communicatie gaat over meer dan begrijpelijke taal alleen. Andere factoren, zoals de betrouwbaarheid van informatie en de gebruiksvriendelijkheid van materialen, zijn ook belangrijk. Bij het testen en valideren van materialen is het goed om zo omvattend mogelijk te werk te gaan.

Publiceer en introduceer het materiaal in de praktijk

Als het materiaal getest is op begrijpelijkheid, betrouwbaarheid, gebruiksvriendelijkheid en doelmatigheid, kan het in de praktijk geïmplementeerd worden. Het is belangrijk dat materialen voor begrijpelijke medische communicatie niet alleen geïmplementeerd worden in de gebruikspraktijk, maar ook aandacht krijgen in opleiding en bijscholingen.

Ontwikkel strategieën om de materialen up to date te houden

De medische context verandert snel. Dat heeft niet alleen gevolgen voor de betrouwbaarheid, maar ook voor de begrijpelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van materialen. Als materialen niet up to date zijn, is het moeilijker voor zorgvragers en zorgverleners om ze toe te passen. Het is belangrijk om strategieën te ontwikkelen en middelen vrij te maken om bestaande materialen up to date te houden.